Bir Zamanlar Anadolu'da

Vizyona girdiği ilk gün izledik Nuri Bilge Ceylan'ın Bir Zamanlar Anadolu'da filmini ve sonuç sürpriz olmadı: çok beğendik. Hatta bir kere de her sahnesini durdurup üzerinde konuşarak evde izlesek diye düşündük. 

Anadolu insanı, bizi biz yapan özelliklerimiz, Anadolu'dan bir hikaye, bir yaşam kesiti ancak bu kadar derinlikli ve ustaca anlatılabilirdi herhalde. Bence Nuri Bilge Ceylan'ın, yalnız ve güzel ülkesinin insanlarını ne kadar iyi tanıdığını, anladığını ve anlatabildiğini de gösteriyor bu film. Ve ne kadar sevdiğini elbette. Bozkır karakterlerinin arasında geçen sohbetler ne kadar doğal, her birinin hikayesi ne kadar gerçek ve nasıl içinize işliyor şaşıyorsunuz. Ayrıca bozkırın acı gerçeklerinin ve tekdüzeliğinin de karakterlere nasıl işlemiş olduğunu görüyorsunuz. Her birindeki kabulleniş açık seçik seziliyor. Bunu da en çok oralı olmayan ve mecburi hizmet için o kasabaya gönderilmiş "şehir çocuğu" doktorun gözlerinden görebiliyorsunuz. Zaten film bende doktorun gözünden bir Anadolu hikayesi, hatta "bir zamanlar..." diye başlayan ve gerçek olamayacak kadar şehir yaşantısına uzak bir masal izlenimi uyandırdı. Bu arada (galiba) ilk kez izlediğim doktor karakterini canlandıran Muhammet Uzuner'i de çok başarılı buldum. 

Filmin konusundan kısaca bahsedecek olursak: bir katilin olay yerine götürülerek işlediği cinayeti anlatması için polisler, jandarma, doktor, savcı ve diğer görevlilerden oluşan üç arabalık bir ekip ile yola düşmeleri anlatılıyor. Savcı rolünde Taner Birsel ve komiser Naci rolünde ise Yılmaz Erdoğan  son derece başarılı. (Komiser Naci'ye Av Mevsimi'ndeki Deli İdris'e benzer bir yakınlık duydum diyebilirim. Onun gibi duygusal ve tepkisel bir karakter olmasından sanırım, yoksa pek de alakaları yoktu elbette.)  Katili oynayan Fırat Tanış da rolüne cuk oturmuş. Diyaloglar harika ama sözlerle birlikte gözlerin ve mimiklerin de çok ön planda olduğu bir Nuri Bilge Ceylan filmi bu. Bir de İso'cumun da sevmesine rağmen dalga geçmeden de duramadığı gibi iki saat boyunca sadece iki-üç cümlenin edildiği filmlerden değil. Daha bol diyalog var ve hatta birçok yerinde gülüyorsunuz da. Ama ne olursa olsun iki buçuk saat süren filmde bozkırın o donuk ve kasvetli havası sizi de sarıyor. 

Bence Nuri Bilge Ceylan sadece film çekmiyor, koca bir roman yazıyor. O yüzden filmi de tıpkı bir kitap incelemesi gibi sahne sahne yorumlayabilirsiniz. Üzerinde uzun uzun konuşulabilecek çok etkili pek çok sahne ya da diyalog var. Arap Ali'nin dalı sallamasıyla ağaçtan düşen elmanın daha önce aynı yollardan geçip, çürümüş halde kendini bekleyen diğer elmaların yanına yuvarlanması... Komiser Naci'nin "büyüklerin günahını çocuklar çekiyor" deyişi... En sondaki otopsi ve doktorun raporunu yazdırma sahnesi... Köy muhtarının evinde konuk oldukları gece köyün en ileri gelenin evindeki yaşamın ve önemsenen şeylerin bile kısırlığı... Muhtarın kızı ile ilgili her erkeğin zihinlerinde kendi kadınlarına göndermeler yapmaları...Hatırladığım ve hatırlayamadığım daha pek çok sahne...

Nuri Bilge Ceylan'ı ve Bir Zamanlar Anadolu'da ekibini içtenlikle kutluyorum. Tamam, bu bir ekip işi olabilir, ama ben sanırım en çok Nuri Bilge Ceylan'la gurur duyuyorum. Umarım hep ödüller alır, takdir görür ve büyük başarılara imza atar (bu arada ödül almasa da bizim için candır, o ayrı!) ve hep şimdi olduğu gibi "popülerlik ve gişe" kaygısı taşımadan işlerini yapmaya devam eder. Bizler de her filmini dört gözle bekleyip izlemeye tabi ki...