Jak İhmalyan sergisi 18 Mayıs'a Kadar Dirimart Pera'da

Dirimart, sanatçı mirasını temsil ettiği altıncı sanatçısı olarak yakın zamanda duyurduğu Jak İhmalyan’ın galerideki ilk sergisini paylaşmaktan mutluluk duyar. Galerinin Pera’daki mekânında sanatçının yüze yakın tablo ve desenini bir araya getirecek sergi, ressamın pratiğine kapsamlı bir bakış sunmayı ve eserlerini geniş bir izleyici topluluğuyla buluşturmayı amaçlıyor. 

1922 İstanbul doğumlu Jak İhmalyan sanat eğitimine, Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki ilk hocalık zamanına denk gelen dönemde başlar. Sanatçı, genç yaşta, Türkiye’nin modern sanat tarihinde sokağa ve insanlarına içerden bakmayı hedefleyen ilk sergi olarak adlandırılan 1941 tarihli Liman Sergisi’ne katılır, ancak 1949’da komünist kimliği nedeniyle Beyrut’a pasaportsuz olarak kaçmak zorunda kalır. Bu sürece kadar ömrünün sonuna dek sürecek ve daha sonra memleketi Türkiye’yle bağının sürekliliğini sağlayacak isimlerle dostluklar kurar. Abidin Dino, Aziz Nesin, Ara Güler, Nâzım Hikmet ve Türkkaya Ataöv gibi bu isimler, onu ve sanatını yazıları, hatıraları, fotoğrafları ve tanıklıklarıyla kayda geçirir. Beyrut’tan sonra Varşova, Pekin ve Moskova gibi Doğu Bloku ülkelerinin başkentlerinde, yaşamını ideolojisi doğrultusunda kurmaya ve geçirmeye çalışan İhmalyan, 1978 yılında, erken yaşta Moskova’da aramızdan ayrılır. 

İhmalyan, inanç dolu yaşamı boyunca resim yapmayı kesintisiz sürdürür. Ressamlığının yanı sıra radyo programcılığı, grafikerlik ve eğitimcilik de yapan sanatçı, içinde bulunduğu şartların el verdiği ölçüde ve onlara rağmen sanat üretimini devam ettirir. 19 Nisan–18 Mayıs 2025 tarihleri arasında Dirimart Pera’da izleyicileri karşılayacak Jak İhmalyan başlıklı sergi, İhmalyan ailesinin özenle koruduğu, 1968–1978 yılları arasındaki çok sayıda eserini ilk kez böylesi geniş bir kapsamda bir araya getiriyor. 

Sergideki eserler kronolojiden bağımsız, sekiz ayrı tematik grup altında sınıflandırılırken, izleyicileri ilk olarak sanatçının yaşamındaki önemli an ve olaylara işaret eden eserleri karşılıyor. Bu eserleri, sanatçının yaşamının erken dönemlerinden itibaren sokağa, başka insanların yaşamına ve hikâyelerine duyduğu merak ve heyecanını yansıtan bir dizi eseri takip ediyor. Akabinde, Türkiye resim tarihinde birçok ressam tarafından da uzunca bir süre işlenmiş olan “Anadolu resmi” teması altında bir araya gelen, İhmalyan’ın gözünden Anadolu’ya bakan eserlere yer veriliyor. Sanatçının Batı ikonografisi ile Anadolu etnografyasını bir araya getirdiği bu resimler, Türkiye topraklarında kadim zamanlardan birçok halkın bir aradalığının resimsel ifadesini sunuyor. Bu seçkiyi, ressamın akademik eğitimi paralelinde natürort, peyzaj ve nü gibi kategorilerde ürettiği, stil olarak kendini ifade etme biçimlerini yansıtan eserleri takip ediyor. Sonraki eserler, sanatçının petrol bazlı bir boya olan bitüm cilasını kullanarak yaptığı, çoğunluğu siyah-beyaz resimlerindeki el jestlerinin izlerini sürüyor. Akabinde ise Jak İhmalyan’ın hayatına tanıklık eden aile ve yakın çevresinden birçok insanı da içeren bir dizi portresi sunuluyor. Üretimleri arasında önemli bir yere sahip sirk temalı resimleri de İhmalyan’ın kaynakları konusunda en merak uyandıran eserleri olarak sergide yerini alıyor. Son bölüm ise, tüm bu temaların neredeyse soyutlaştığı, sanatçının renk alanlarından figürlere uzandığı, onun imzası niteliğindeki kendine has üslubunda ürettiği eserlerini bir araya getiriyor.  

Türkiye sanat tarihi yazınında etnik ya da dini köken bazlı kategorileştirmeler devamında dönem araştırmalarının kapsamında hak ettiği yeri alamayan, bunun sonucu keşfedilmeyi bekleyen birçok sanatçıdan birisi Jak İhmalyan. Geniş bir sergi seçkisi ve sergi sürecinde yayımlanacak sanatçı monografisiyle Jak İhmalyan’ın pratiği ve yaşamı hakkında yeni sorulara ve meraklara alan açmayı amaçlayan sergi, 18 Mayıs tarihine kadar Dirimart Pera’da ziyaret edilebilir. İzleyiciler galerinin açık olduğu her gün saat 17.00’de gerçekleşecek ücretsiz rehberli turlarla daha zengin bir sergi deneyimi yaşayabilirler. 

Dirimart web sayfasında yer alan sergi metnidir. Fotoğraflar bana aittir.