Füreya Koral Retrospektif Sergisi

En baştan söyleyeyim, sonra ara sıra aklıma geldikçe tekrar ederim: mutlaka görmelisiniz! Kale Grubu'nun 60. yıl dönümü şerefine Türkiye'nin ilk çağdaş kadın seramik sanatçılarından Füreya Koral'ın en kapsamlı retrospektif sergisi 18 Ocak'a kadar Akaretler Sıraevler No:16'da ücretsiz olarak ziyaret edilebilecek.  Mutlaka gidin, bir an önce gidin, çünkü bir kez gezmek yetmeyecek bir(kaç) daha gitmek isteyeceksiniz. Ayşe Kulin'in Füreya kitabını da okumuş olmama rağmen Füreya Koral'ın asıl hikayesini, tutkusunu, azmini, çalışkanlığını, son derece yaratıcı ve modern tarzını asıl bu sergi sayesinde tam anlamıyla gördüm diyebilirim. Ve müthiş etkilendim. 

1900'lü yılların başında, Osmanlı'nın çöküş döneminde doğan, çağdaş bir Cumhuriyet kadını Füreya Koral. İki evlilik yapmış, ikincisi Kılıç Ali Paşa ile. İki sanatçı teyzeye sahip: Fahrelnissa Zeid ve Aliye Berger. Yaratıcı genler zaten ailede mevcut diyebilir miyiz bilmiyorum bu durumda. Ama bu genlerin Füreya Koral'da ortaya çıkışı neredeyse kırk yaşına yaklaşırken olmuş. Verem teşhisiyle İsviçre'de kaldığı sanatoryumda aslında hastalık sayesinde ortaya çıkmış seramik tutkusu ve 87 yaşında ölene kadar da devam etmiş. 

Aşağıda onun yetenekli ellerinin kalıbını çıkarmış olan Candeğer Furtun'un çalışmasını görüyoruz. Orta sırada ise teyzesi Fahrelnissa'nın kaleminden Füreya'yı. Defterde yazılı not ise Mustafa Kemal ve Latife Hanım'dan "Füreya Hanım, millete ifa edeceğin vazife mühimdir. Bunu bir an hatırından çıkarma! Ona göre çalış, hazırlan."

Sanatçının Atatürk'ün sözünü hakkıyla yerine getirdiğini görüyoruz, çünkü ölene kadar hiç durmaksızın üretmeye devam etmiş. Ve çok da çeşitli eserlere imza atmış. Seramik objeleri zaten biliyorduk ama siyah-beyaz desenleri ve resimleri benim için ayrıca sürpriz oldu. Bayıldım tarzına. Ayna gördüm mü de affetmem bilirsiniz. ;)

Seramiklere gelince. Hayatımda hiç bu kadar hayran hayran tabak izlediğimi hatırlamıyorum. Günümüzde onca maddi/fiziki olanak ve dünyadaki başka sanatçıların işlerine erişim şansı varken bile bu kadar yaratıcı ve çağının ötesinde işler yapan insan sayısı çok değil. O dönemde böyle güzellikleri ortaya çıkarmak, beni yaratıcılığın doğuştan bünyede var olması gerektiğine bir kez daha inandırdı. Çalışma ve eğitimle desteklenir elbette ama 1-0 gibi bir durum bence yaratıcılığın varlığı. Pipo standının, tabakların, balıklı serinin, ağaçlı serinin, bibloların, fincanların güzelliğine bakar mısınız?

Bu arada Füreya Koral seramik alanında en çok duvar panolarına önem vermiş. Aklında çini geleneğini çağdaşlaştırmak varmış. Anadolu motifleriyle başladığı panoları zamanla yarı-soyut bir nitelik kazanmış. 

Bir de kuş evleriyle başlayıp insan evleriyle devam ettiği harika bir seri var sergide. O minik evlerin hepsi ayrı bir hikaye. Hepsi ayrı bir yaşamı yansıtıyor içinde olduğu gibi dışında da.  

Füreya Koral'ın pek çok otel ve mimari yapı için de dev ebatlarda seramik duvar panoları yaptığını görüyoruz.  Divan Oteli'nde benim favorim kuşlardan varmış - en kısa zamanda görmek istiyorum. Avrupa ve Meksika'ya yaptığı seyahatlerin ona bu yönde ilham verdiği görülüyor. Bu seyahatler sonrasında mimarlarla işbirliği içinde çarşılar, hanlar ve diğer kamusal mekanlarda büyük panolar üretmiş. Ayrıca yine pek çok otele ve TBMM'ye seramik sehpalar da yapmış. 

Kısacası tanışmak isterseniz müthiş bir kadın sizi bekliyor Akaretler No:16'da. Hayran olmamak, yaptıklarına ağzı açık bakmamak mümkün değil. Sanatçının biyografisi, kişisel eşyaları ve fotoğrafları ve tabi ki 200'e yakın eseri defalarca görülesi güzellikte. İyi ki bu dünyadan böyle bir kadın geçmiş. İyi ki Kale Grubu da bize onu bu detayda sergilemeyi seçmiş. Ruha şifa... kaçırmayın, üzülürsünüz. 

İyi gezmeler.